වසන්තා ගුරුතුමිය අපගේ පහ වසර ගුරුතුමිය වූ අතර ඇයට පහ වසර පන්තිය භාර වී තිබුණේ පළමු වතාවටය. ඉඳින් ඇය අපට ශිෂ්‍යත්ව විභාගය සමත් වන්නට උගන්වමින් සිටින්නීය. එහෙත් ශිෂ්‍යත්ව විභාගය යනු කවරක්දැයි අප හට කිසිදු හැඟීමක් නොතිබිණ. අප පාසලේ ශිෂ්‍යත්වය සමත් ළමයින් සිටිනවාද යන්නත් අපි නොදැන සිටියෙමු.
'කඳුකරයේ හිමිදිරි උදෑසනක්' රචනයේ මාතෘකාව විය. රචනාව නොලියාගෙන යෑම මහා අකීකරුකමකි. රචනාව ලිවීම මහා කරදරයකි. එම හැඟීම්වලින් වෙළෙමින් බංකුව මත පැද්දි පැද්දී සිටි මම ඊළඟට එහි දිගා වීමි.
බංකුව මත දිගාව ඇස් ඇර බැලූ කල ගෙය අසල කන්ද මා අසලම සිටගෙන සිටින්නාක් බඳුය. සන්ධ්‍යා හිරු එළිය එහි මුදුන් පෙතට වැටී රන්වන් පැහැයෙන් දිදුලමින් තිබිණි. කඳු ඉස දිය ඇලි පෙනුණේ ගොලුබෙල්ලෙකු ඇවිද ගිය රිදී පැහැ ඉරි පාරවල් මෙනි. එහි පහළ කුඩා කඳු ගැට පාසි ඇලෙව්වාක් බඳුව හරිත පැහැයෙනි.
කඳු තුංගය ද්වාර සලකුණු ඇතිව කටාක්ෂ නිරීක්ෂණයක යෙදී සිටී. එය ගුහාවක් ලෙස සැලකුණු අතර කතරගම දෙවියන්ගේ වාසස්ථානයක් බවට පුරාවෘත්තයක් විය. දෙවියන්ගේ සළු සේදීමට ගමේ මිනිසෙකු වූ හේනේ මාමා නිතර පාහේ එහි ගියේලු. එයට සැලකුම් ලෙස රස පලද දිව්‍ය භෝජනද රස බලන්නට ඉඩ ලැබිණ. රස විඳීම පමණි; ගෙදර ගෙන ඒම අකැප විය. දවසක් රහසේම ගෙදර ගෙන ඒමට රස බොජුන් අඩුක්කු කරගත් හේනේ මාමා දුටු දෙවියන් කෝප වූයේලු. දෙවිඳුන් ගැසූ පහරින් කඳු මුදුනේ සිට ගමට විසි වූ හේනේ මාමා වැටුණේ කුඹුරකටය. හේනේ මාමා වැටුණු කුඹුර 'හේනේ අරාව' ලෙස නම් වුණේලු. එම කුඹුර අපේ ගෙය අසලින් ගලා ගිය ගල ඔයට එපිටින් වනයට මායිම්ව පිහිටා තිබිණ.
හිටිහැටියෙම මා අසල සිටි කඳුකරය නොපෙනී ගියේය. මඳ පවනේ හොඳින් හුස්ම ගනිමින් සිටි මා ඊළඟට ඇහැරුණේ, කබරගොයෙකු 'ජබොඃ' ගා ගෙය'සල දිය කඩිත්තට වැටුණු හඬිනි. රෑ බෝ වී තිබූ අතර කඳුකරය අලු පාට සාලුවකින් වැසී ගොසිනි. කුඹුරට ගිය ආච්චීත් සීයාත් ඇළ දිගේ ආපහු එන'යුරු පෙනිණි. මම දඩි බිඩි ගා බංකුවෙන් බිමට පැන්නේ පොතත් පෑනත් බිම දමමිනි.
මොහොතකින් ලාම්පු දැල්වී ගෙය එළිය විය. එහෙත් රචනාවට අකුරකුදු එක් වී නොතිබිණ. මගේ හිත මෙන්ම අතද හෙමිහිට ප්‍රශ්නෝත්තර පොතෙහි උත්තර කොටස වෙත යා වෙමින් තිබිණ. අභ්‍යාස පටන් ගත් පළමු දිනම පොතෙහි උත්තර කොටස අප විසින් ඉවත් කළ යුතු බව ගුරුතුමිය දන්වා සිටි අතර අම්මා එය පහසුවෙන් ගලවා ගත නොහැකි ලෙස කටු ගසා පොතට යා කොට තිබිණ.
රෑ බෝවී ඇත. හිමිදිරි උදයක් ගැන අදහසක් නැත. අම්මා පෙනෙන්නට නැත. එක පැත්තක කටු ගැලවූ මම පිළිතුරු රචනාවට එබී බැලුවෙමි. "දෙයියනේ, මේකෙ ලස්සන!" එය වචනයක්වත් ඉවත් කළ හැකි රචනාවක් නොවේ. මුතු ඇට පිනි කැට, මිහිදුම ගැවසි හෙල්මලු කෙත්, කනමැදිරි එළි විහිදුවමින් මිහිදුම බිඳ ඇදී යන දුම්රිය.. මා දුම්රියක් දැක තිබුණේ පින්තූරවලින් පමණි. ඉන් කුමක් වේද? මා පින්තූරවලින් හෝ එය දැක ඇත.
වචන වෙනස් කර යළි යෙදීමට නම් සමාන වචන සොයා ගත යුතුව ඇත. එය පහසු නැත. එහෙත්, 'සහ' වචනය බොහෝ වාරයක් යෙදී ඇත. ඉඳින් මම, රචනය පිටපත් කරන අතරේ, 'සහ' සඳහා 'හා' ද 'එමෙන්ම' සඳහා 'එසේම' ද මාරු කර දැමීමි.
පසු දින ගුරුතුමිය වෙත රචනය කියැවීමේ මගේ වාරය උදා විය. මම කිසිදු වෙනසක් නැතිව එය කියවාගෙන ගියෙමි. ගුරුතුමිය උත්තර කොටස කියවා නොමැති බව පෙනේ. හිත ගැහෙනෙක මන්දගාමී බවට හැරේ. එහෙත්, මට මා අසල උන් යෙහෙළිය බලු නකුටු මල් පැහැ ගත් ඇගේ ඇස් කරකවමින් මා දෙස බලා සිටිනා හැටි ඇස් කොනින් පෙනේ. ඉඳින්, තවත් මට කියැවීමට ලැබුණේ පේළි කිහිපයක්ම පමණි. "ටීච', මෙයා.....කොපි කරලා.." යි ඇය කෑගහන්නට වූයේ, හරියට මා ඇයට ගැහුවා වාගේය. මම බලු කුක්කෙකු මෙන් නකුටු අකුලා ගතිමි. මගේ යෙහෙළිය මට පෙනුණේ ශිෂ්‍යත්ව විභාගය සමත් වූවාක් වැනි ජයග්‍රාහි ලීලාවෙනි.
ෂසිකා අමාලි මුණසිංහ
Picture - Hans Heyerdahl, Swedish, 1857-1913
- ෂසිකා අමාලි මුණසිංහ
Painting: Robert Hagan, Australia
නයාගේ ක්‍රීඩාව නොනවතා කෙළිමින්
නයාට නයාවම හැපෙන තෙක්
ගන කලුවර පවා නොතකමින් කුටියෙහි
ගත කළෙමි අනන්ත වූ රාත්‍රීන්
යතුරු පුවරුවක් මත මා
කැරකෙමින් සිටින අතරතුර
කඳු වළලු මත පිපුණි මුසෙන්දාස් කුසුමන්
නිසා නුබ ගැබ දිලුණි යෝග තාරකාවන්
- ෂසිකා අමාලි මුණසිංහ
Painting: Odo Dobrowolski (Polish, 1883-1917): Woman at a Window, c.1910.
සීයාට ඥාති පුත්‍රයෙකුගේ අකුරු කියැවීමකට ආරාධනයක් ලැබුණේ මේ දිනවලය. ඉදිකට්ට පසුපස නූල සේ සීයා පසුපස ඇදෙන මමද එහි යාමට සැරසුණෙමි. "යන ගමන් හන්දියේ කඩයෙන් මොනව හරි අරගෙන යනවා." සීයා ආච්චිට කියනු ඇසිණ.
උදෑසනම අපි එහි යාමට පටන් ගතිමු. අපගේ ගෙදර සිට හන්දියේ කඩයට යාමට පැය භාගයක්වත් ගත වේ. තුන්මං හන්දියේ පිහිටා ඇති කඩය තුළට සීයා සමඟ මමද ඇතුළු වීමු. ගෙදරට විස්කෝතු පැකැට්ටුවක්, කෙසෙල් ඇවරියක් කාරිය ගත් සීයා අවසන කුඩා දරුවාට තෑග්ගක් තෝරන්නට විය. සීයාට උවමනා වූයේ දරුවාට පොත් කට්ටලයක්, පැන්සල් පෙට්ටියක් ගැනීමටය.
ඒත්, පොත් පැන්සල්වලට ඉහළින්, නූලක එල්ලී ගත්, නත්තල් සීයලා නටමින් සිටියහ. 'අනේ, මා රැගෙන යන්නැ'යි සිනාසෙමින් එල්ලී සිටින නත්තල් සීයාව මා නෙත ගැටුණේ කඩයට ඇතුළු වෙද්දීමය. නත්තල් සීයලා සුළඟ සමඟ රවුමට රවුමට කැරකෙමින් නටමින් සිටියහ.
අහා! එය කවර පියකරු දසුනක්ද? නත්තල් සීයාගේ ඇඳුම රතු පැහැ වූ අතර ඔහු උරයෙහි තෑගි මල්ලක් විය. මේ අකුරු කියවීමකට හරියනම තෑග්ගය. බලන්න, නත්තල් සීයාගේ ලස්සන! රන්වන් කෙස් වසා ඇති තොප්පිය! මුදලාලි මාමා සැණෙකින් නත්තල් සීයා මා අත තැබීය. රබර්වලින් සාදා තිබූ එය අවැසි නම්, එහෙටත් මෙහෙටත් අදින්නටද හැකි විය.
"සීයේ, මේක තමයි හරියනම තෑග්ග. අපි ඒක ගෙනියමු."
මම සීයාට කීවෙමි. සීයා එය නොතැකුවේ, "නත්තල් සීයල හොඳයි නත්තලට" කියමිනි.
"ඒ වුණාට සීයේ, නත්තල් සීයා තමයි හොඳම" සීයාට එය තේරෙන බවක් නොපෙනිණ. සීයා නත්තල් සීයා ගැන දන්නවා මදි වෙන්නටද පුළුවන. නැතිනම්, රබර්වලින් තැනූ මෙ'කදිම නත්තල් සීයාව එපා කියන්නේ නැත.
නත්තල් සීයා පිළිබඳ නොයෙකුත් චිත්‍ර මම ළමා පුවත්පත්වලින් දැක තිබුණෙමි. ඒ හැම චිත්‍රයකම, මේ නත්තල් සීයා වාගේම, නත්තල් සීයා තෑගි මල්ලක් උරින් එල්ලාගෙන සිනාසෙමින් සිටියේය.
හැම නත්තලකදීම, නත්තල් සීයා තෑගි ගෙන එතැයි මම මඟ බලා සිටියේ, නත්තල් දා රෑ, නත්තල් සීයලා තෑගි ගෙන 'විත් ගෙදර තබා යන බව අම්මා කියා තිබූ නිසාය. නත්තල් සීයා හරියටම නත්තල් දා රෑ දොළහට එන බව මම සිතා සිටියෙමි. නත්තල් දා, රෑ කල නොනවත්වා වැයෙන ගල් ඔයෙහි මුණු මුණුවත් නිශා කල නිසල බව පාරමින් ඇසෙන විහඟ පියාසැරියත් අතර,නත්තල් සීයාගේ යානයේ සීනු හඬ දැන් දැන් ඇසෙතැයි කන් යොමා සිටි මට, හැමදාමත් ඒ හඬ නො ඇසී ගියේ ඊට පෙර නින්ද ගිය බැවිනි.
ඒත්, හැම නත්තලකම පාන්දරින් නැගිට, ගෙයි ඉදිරිපිට දොරකඩ වෙත දිව ගොස්, තෑගි තිබේදැයි පරික්ෂා කිරීමට මම අමතක නොකළෙමි. එහෙත්, කිසිවිටෙක තෑග්ගක් මුණ නොගැසුණේ නින්ද යෑම නිසා විය යුතුය. එක දිනෙක විතරක්, තරමක් ලොකු මිනිරන් කැබැල්ලක් එහි තිබූ අතර, එම දිදුලන මිනිරන් කැබැල්ල ඇහිඳගත් මම එය පරිස්සමට ආච්චිගේ ඇඳුම් පෙට්ටිය ඇතුළට බහා තැබීමි.
මා නත්තල් සීයාව වඩ වඩා තුරුලු කර ගත්තෙන්, එය නැවත ලබා ගැනීම මුදලාලි මාමටත් සීයාටත් කළ නොහැක්කක් විය. "ආයෙත් නං එක්කන් එන් නෑ" සීයා විරෝධය පෑවේය. ඒත් ඉතින් හොඳම නම් නත්තල් සීයාය. අකුරු කියවන ළමයෙකුට හොඳටම හොඳය. නත්තල් සීයාව ළඟ තියාගෙනම අකුරු කියැවිය හැක. අවසානයේ සීයාට පොත් පැන්සල් ගන්නට නොහැකි වූ අතර, අපි නත්තල් සීයාව මිල දී ගතිමු.
සීයා කතා නොකර තරහෙන් ඉදිරියට ඇදෙන්නට වූ අතර, නත්තල් සීයා තුරුලු කර ගත් මා සීයා පසුපස දිවයමින් සිටියේ හිම යානයක නැඟී යන්නාක් පරිද්දෙනි. මහ පාරෙහිද අතුරු පාරවලද සතුටින් උඩ පනිමින් නෑ ගෙදර ගිය මම, සීයා රවද්දීම, එම මහාර්ඝ වස්තුව කුඩා ඥාති සහෝදරයා වෙත පිරිනැමුවෙමි.
- ෂසිකා අමාලි මුණසිංහ
Painting: https://www.pinterest.com/pin/722475965194140163/ Sierra Missouri
මොන්ටිසෝරි බසයේ නලා හඬ නාද වන තුරු
බෝල්ෂෙවික් විප්ලවය අපෙ ගෙදර
බයිකල් විලෙන් පැන සයිකල් පදින අස්සයො
ඒන්ජල් ඇල්ල මෙන් කැලඹවෙන ජල බේසම
ආක්ටික් වගෙ ඝනීභවනය වී ගෙන
දත් ටික මැදෙන්නෙම ටීකා කියාගෙන
අයිස් කැට පෙට්ටිය ගමනකිය කෑම පෙට්ටියේ
ගෙදර ඉන්නට පාලු කිතුල් ඇටයෙකි සාක්කුවේ
පෙඳ පාසි පොත් අතර ඇමසන් වනය මාරුතේ
පන්තියට යන අරගලය ගේට්ටුවෙ එල්ලී ඇතේ
බෝල්ෂෙවික් විප්ලවය අපෙ ගෙදර
- ෂසිකා අමාලි මුණසිංහ
වියරණ දොසක් පවා නොමැතිව
සෙව්වන්දියක ලෙද පිපී කඳු නිම්නෙක
වයයි ඔබ සන්තාන ගීතිකාවක පද
පෙම මතුර ගල්වා සුමිහිරිව
වැතිර තනු අතර ඔබ සුමුදු හද මිහිර
ගලා යන අතර නිම්නයෙන් නිම්නයට
දෙවියන් කොතරම් බිහිරිදැයි
කල්පනා කරමි මම
අඳ බිහිරි දෙවියන් අතර
විප්‍රවාසී විශ්වාසයක ගැලී නොගැලී
අසම්පූර්ණ ලොවක පරිපූර්ණත්වය
හුදෙකලා කළ බැවින් ඩැන්ඩිලියොන් කුසුම
දෙවිඳ, ඔබ හඬද, නොහඬවනු මැන
Shasika Amali Munasinghe
Painting: "The Valley of Arconville", c. 1887, By Theodore Robinson, American painter best known for his Impressionist landscapes (1852-1896)
ඔබ මට කවියක් ලියන්නට කීවෙහිය
මම ඔබ වෙනුවෙන් සිතුවමක් ඇඳීමි
තුරුපත් එකින් එක ගිලිහ යන විට
ඔබට බැරි ඇයි දැන් නටන්නට..?
'පෙම්වත
රැළි ගවුම නොසොල්වාම
මම ගයන්නෙමි ඔබ වෙනුවෙන්
සිතාරය තත් බිඳිමින්..'
ඵලක් වේ නම් මිහිරිතම තුර
පෙමක් මිස අන් කිසිවකිද ලොව?
දැලක් ලා වළකන්න හැකි වෙද
සුළඟ හෝ නල දැවටි සුසුවඳ?
ඇරුණු අඩවන් දෑස පිසිමින් බත් උයනවද සුජාතා
වැඩට යන කණිසමට කලියෙන් බත් බඳිනවද සුජාතා
මැදපු කලිසන් කමිස පේළිය ඇඳ උඩද තව සුජාතා
හැඩට ඉන්නට වෙලාවක් නැති තරං වැඩ ඇති සුජාතා
වැව්ව ගස් ටික දියෙන් නහවා ගෙතුළටම වන් සුජාතා
වැස්ස එන්නට කලින් රෙදි ටික ගන්නවද ගෙට සුජාතා
ඇත්තටම ඇඟපතේ තැවුලට නුරුස්නාවද සුජාතා
ඇඳට වැටුණේ රැයේ මැදියම හුස්ම නැතිවද සුජාතා
අයින් වී ජොබ් එකෙන් නිති පවුලටම කැපවුණු සුජාතා
සබන් පෙණ මැද ඔට්ටු අල්ලයි උදේ වරුවම සුජාතා
ළයින් බැඳි පෙම නොදැනෙනා බව කියූ හිමි හිමි සුජාතා
ඉතින් දැන් ඇති තරං බැඳි බත්, පිට උගුරෙ යයි සුජාතා
Shasika Amali Munasinghe
Painting: Sir Edward Burne-JonesEnglish, 1833 - 1898 Desiderium
උණුසුමැති සිසිලස මැද නිවස්නා
සිලි සිලි සිලිලාර මැද
මියු මියු හඬ නඟන'තර වස්දඬු
වනගුල්ම අතරමඟ තැනෙක
වැළලූ හදවතෙහි දලු රිකිලි මත
සමනල ගෙතුම් ඇති ශ්වේත වන මල
සසරෙහි හුරුපුරුදු සුවඳ!
Picture - Postcard Hotel
